Χωριό «φάντασμα» παραμένει η Βρίσα, ο οικισμός της Λέσβου, ο οποίος το μεσημέρι της 12ης Ιουνίου του 2017 «χτυπήθηκε» από τον σεισμό των 6,3 Ρίχτερ που ισοπέδωσε κυριολεκτικά την περιοχή. Ο απολογισμός ήταν μια νεκρή γυναίκα, πολλοί τραυματίες και εκτεταμένες ζημιές, καθώς το 80% των σπιτιών του χωριού καταστράφηκε. Για το πανέμορφο παραδοσιακό χωριό όμως, ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει σε εκείνη την ημέρα που ο Εγκέλαδος έπληξε την περιοχή.
Ρεπορτάζ: Μαρία Πασαλίδου
Ο οικισμός με την ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά, που άλλοτε έσφυζε από ζωή µε 850 μόνιµους κατοίκους, σήμερα έχει μόλις 160, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, με τους Βρισαγώτες να παλεύουν με τη Λερναία Ύδρα της γραφειοκρατίας και της πολυδιάσπασης αρμοδιοτήτων μεταξύ υπηρεσιών, δηλώνοντας αγανακτισμένοι που οκτώ χρόνια μετά τον σεισμό τα έργα αποκατάστασης δεν έχουν ολοκληρωθεί και ταυτόχρονα δεν μπορούν να επιστρέψουν στο χωριό, γιατί εξακολουθεί να τελεί σε καθεστώς κατάστασης επικινδυνότητας.
«Η Βρίσα ήταν το χωριό που καταστράφηκε ολοσχερώς. Βλέπεις μέσα σε 16 δευτερόλεπτα πόσο ευάλωτος είσαι. Αλλά βλέπεις και σε 8 χρόνια, πόσο μόνος είσαι. Αυτό είναι το τραγικό», τονίζει μιλώντας στο enikos.gr, o κ. Νίκος Γκουγκούλιος, Πρόεδρος Συλλόγου Σεισμοπαθών Βρίσας.
Η άρση επικινδυνότητας και οι αποζημιώσεις
«Είναι ένα χωριό φάντασμα. Πολύ σωστά θεωρήθηκε τότε επικίνδυνο να κατοικήσεις στο μέρος και να κυκλοφορήσεις, όμως, 8 χρόνια μετά, δεν έχει γίνει ακόμα η άρση επικινδυνότητας στο χωριό και αυτή τη στιγμή, οι κάτοικοι που έχουν χτίσει σπίτια, δεν μπορούν να μείνουν νόμιμα σε αυτά. Κάποιοι κατοικούν σε αυτά, αλλά παράνομα» λέει ο κ. Γκουγκούλιος.
«Από τα 600 σπίτια, γύρω στα 250 κρίθηκαν κόκκινα, περίπου 200 κίτρινα με πολύ μεγάλες ζημιές, και γύρω στα 150 χαρακτηρίστηκαν πράσινα. Αυτή τη στιγμή, περίπου το 20% των σπιτιών έχει χτιστεί ξανά, το 10% έχει ολοκληρωθεί, ενώ γύρω στο 60%, είναι το ποσοστό των σπιτιών που δεν έχουν χτιστεί», αναφέρει, καταγγέλλοντας ότι ακόμα «δεν έχουν καταβληθεί οι αποζημιώσεις. Όταν δεν έχουν δώσει την 2η και την 3η δόση της αποζημίωσης, δεν μπορεί ο άνθρωπος να τελειώσει το σπίτι του».
Πριν από λίγες μέρες, οι σεισμόπληκτοι της Βρίσας προσέφυγαν στη δικαιοσύνη, καταθέτοντας μήνυση κατά παντός υπευθύνου για την καθυστέρηση της άρσης επικινδυνότητας.
«Έπρεπε μέχρι το Πάσχα του 2024, να είχε γίνει η άρση της. Ως Σύλλογος έχουμε απευθυνθεί σε γραφείο της Αθήνας και καταθέσαμε μήνυση κατά παντός υπευθύνου για την καθυστέρησή της, για το ότι δεν μπορεί να κατοικηθεί το χωριό, καθώς και για τις αποζημιώσεις» δηλώνει ο κ. Γκουγκούλιος.
«Οι αρμόδιοι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους»
Ο ίδιος, εξηγεί ακόμη, ότι οι αρμόδιοι θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους, τονίζοντας ότι «ο εισαγγελέας θα πρέπει να βρει ποιος ευθύνεται για όλες αυτές τις καθυστερήσεις, το κράτος να ανασκουμπωθεί και να προχωρήσει στην άρση επικινδυνότητας άμεσα, χθες».
Από την πλευρά του, ο κ. Ταξιάρχης Βέρρος, Δήμαρχος Δυτικής Λέσβου, αναφερόμενος στην καθυστέρηση που καταγράφεται στις διαδικασίες, επισημαίνει ότι το καθεστώς της επικινδυνότητας «δεν έχει αρθεί λόγω της μη κατεδάφισης 12 επικίνδυνων σπιτιών, εκ των οποίων τα μισά είναι αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού, με αποτέλεσμα η Πολιτική Προστασία του Δήμου και της Περιφέρειας να μην μπορούν να την άρουν και να μην μπορεί ακόμη να κατοικηθεί το χωριό».
«Τα σπίτια προς κατεδάφιση είναι χαρακτηρισμένα ως μνημεία»
«Τα μισά σπίτια που είναι προς κατεδάφιση είναι χαρακτηρισμένα μνημεία, επομένως θα πρέπει να επιληφθεί το Υπ. Πολιτισμού, καθώς θέλουν μια ειδική αντιμετώπιση» αναφέρει ο δήμαρχος. Όσον αφορά τα υπόλοιπα σπίτια, ο ίδιος εξηγεί ότι «είτε οι ιδιοκτήτες δεν υπάρχουν, είτε είναι πολλοί και δεν ενδιαφέρονται, είτε δεν έχουν πάρει τα χρήματα από την ΔΑΕΦΚ (Γενική Διεύθυνση Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών) ώστε να τα τελειώσουν. H τελική ευθύνη βαραίνει το Υπουργείο Πολιτισμού, την ΔΑΕΦΚ και όσους ιδιοκτήτες δεν αναλαμβάνουν τα σπίτια», τονίζει ο δήμαρχος.
Σχετικά με τις ενέργειες που έχουν γίνει ώστε να επισπευσθεί η διαδικασία, ο κ. Βέρρος υπογραμμίζει: «Όσον αφορά τα ιδιωτικά σπίτια δεν έχει γίνει κάποια επέμβαση από τον Δήμο. Όσον αφορά τα άλλα, έχουν γίνει όλες οι ενέργειες, αλλά εδώ και ενάμισι χρόνο δεν τα έχουμε πάρει ακόμα (σ.σ. τα χρήματα). Αν δεν λυθούν τα προβλήματα με αυτά τα 12 σπίτια, δεν μπορεί να αρθεί το καθεστώς επικινδυνότητας. Δεν υπογράφουν οι υπάλληλοι για να μπουν μέσα. Εάν για παράδειγμα συμβεί κάτι, πέσει μια πέτρα και χτυπήσει έναν άνθρωπο, τι θα γίνει;»
Οι μηχανικοί
Την ίδια στιγμή, ο κ. Γκουγκούλιος κάνει λόγο για αδυναμία οικονομικής ενίσχυσης από τους αρμόδιους φορείς προς τους κρατικούς υπαλλήλους, όπως είναι οι μηχανικοί, ώστε να ολοκληρωθούν οι αυτοψίες και να προχωρήσει το γραφειοκρατικό σκέλος της διαδικασίας, για τις καταβολές όλων των δόσεων των αποζημιώσεων.
«Αυτοί που δεν πρόλαβαν να χτίσουν τα σπίτια τους, δεν ευθύνονται για αυτό, καθώς μεσολάβησε και ο κορονοϊός, δεν ερχόντουσαν οι μηχανικοί της ΔΑΕΦΚ να κάνουν αυτοψίες γιατί δεν τους έδιναν τα οδοιπορικά και δεν υπογράφουν ώστε να εκταμιευθεί η 2η και η 3η δόση. Είχαμε να δούμε μηχανικό 2 χρόνια. Ο σεισμός κράτησε 16 δευτερόλεπτα και ισοπέδωσε την Βρίσα, αλλά 8 χρόνια μετά το χωριό δεν μπορεί να επανέλθει σε μια κανονικότητα».
«Η ΔΑΕΦΚ είναι πολύ υποστελεχωμένη. Υπάρχουν 50-60 μηχανικοί σε όλη την Ελλάδα και αναλαμβάνουν όλες τις φυσικές καταστροφές. Οι ίδιοι μηχανικοί πήγαν στην Κω, το Αρκαλοχώρι, την Λάρισα, την Εύβοια και στην Αττική. Έχουν να διαχειριστούν μεγάλο όγκο φακέλων και δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν. Υπερβαίνουν εαυτούς και δεν έχουν ούτε αυτοί, όπως εμείς, την στήριξη της Πολιτείας», συμπληρώνει.
Σχετικά με το Δημοτικό Σχολείο – Νηπιαγωγείο Βρίσας, που είχε καταστραφεί ολοσχερώς ο Πρόεδρος Σεισμοπαθών λέει ότι «το περιβόητο σχολείο δεν ξαναχτίζεται ακόμα. Έχει βγει ένα κονδύλι, ωστόσο αναμένεται να δοθεί μέχρι το 2029. Έχουν ακούσει πολλά τα αυτιά μας και έχουν δει πολλά τα μάτια μας. Εμείς κρατάμε μικρό καλάθι».
Σημειώνεται πάντως ότι πριν από λίγες μέρες έγινε γνωστό πως έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση του έργου για την ανέγερση νέου 3θέσιου Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου στη σεισμόπληκτη Βρίσα, με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 3,7 εκατομμύρια ευρώ.
Το έργο του σχολείου της Βρίσας, που θα ανεγερθεί στη θέση του διδακτηρίου που κατέρρευσε κατά τον καταστροφικό σεισμό, εντάχθηκε στις 11/03/2025 στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Βόρειο Αιγαίο 2021-2027”, ύστερα από αίτηση που έγινε από την “Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.
«Κουφάρια κάτω από νέα ευρωπαϊκά κεραμίδια»
Ο κ. Γκουγκούλιος θεωρεί ως ανασταλτικό παράγοντα για την ανασυγκρότηση των κατεστραμμένων σπιτιών και το υψηλό κόστος των οικοδομικών υλικών σε σχέση με παλαιότερα, κάτι που σε ένα βαθμό εμποδίζει την πρόοδο των εργασιών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: «Όσοι πρόλαβαν και έχτισαν σπίτια από τότε είναι ευνοημένοι, καθώς το μπετόν που είχε τότε τιμή 160 ευρώ, τώρα έχει 360. Το κόστος των οικοδομικών υλικών αυξάνεται αλματωδώς».
«Υπάρχουν πάρα πολλά σπίτια που πήραν μόνο την 1η δόση, ξεκίνησαν να επισκευάζονται, όμως σε κάποια από αυτά, σήμερα βλέπεις κουφάρια κάτω από τα κεραμίδια, καθώς οι εργασίες δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ», συμπληρώνει.
Μια νεκρή από τον σεισμό – «Έπεσε το σπίτι επάνω της»
Η φρίκη των 16 δευτερολέπτων στέρησε την ζωή από την άτυχη Ελένη, με τον σύζυγό της να καταφέρνει να σωθεί την τελευταία στιγμή, καθώς πρόλαβε και πήδηξε από το παράθυρο όταν το σπίτι κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος.
Όπως λέει συντετριμμένος ο κ. Γκουγκούλιος, ο οποίος την γνώριζε, «είχε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα υγείας. Μόλις πήρε τις εξετάσεις που έδειχναν ότι είναι καλά, έπεσε το σπίτι επάνω της. Ο άνδρας της, ο οποίος είχε μεταφερθεί σε κλινική αποκατάστασης, μένει ακόμα εδώ και δεν έχει ξεπεράσει ακόμα όσα συνέβησαν».
«Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει τίποτα»
Περιγράφοντας την κατάσταση που επικρατεί στο ερημωμένο πλέον χωριό είπε πως «ο κόσμος πάει και μένει στα εξοχικά κατά κάποιον τρόπο. Έχουν διασκορπιστεί, έχουν φύγει τα παιδιά στην Αθήνα ή έφυγαν στα γύρω χωριά. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν μια καθημερινότητα. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει τίποτα. Όσοι άνθρωποι έχουν μείνει εκεί, έχουν βάλει φελιζόλ και κάθονται στα παγκάκια χειμώνα – καλοκαίρι γιατί είναι όλα κλειστά. Αν μπεις το βράδυ μέσα στο χωριό αγριεύεσαι. Πού και πού φαίνεται κάποιο φως στις παρυφές.
Ήταν συγκινητικό να έρχεται το παιδί να δει τον πατέρα του και ο πατέρας του να αγκαλιάζει τον φίλο του και να λέει δεν θα σε ξαναδώ. Έχουμε ζήσει πολύ δύσκολες καταστάσεις. Τώρα οι περισσότεροι ζούμε στο χωριό, στα Βατερά».
«Η Βρίσα έχει μια ιδιομορφία γεωλογική»
Από την μεριά του, ο Κώστας Παπαζάχος, καθηγητής Φυσικής της Λιθόσφαιρας, Σεισμολογίας και Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του ΑΠΘ μιλώντας στο enikos.gr, εξηγεί ότι «η Βρίσα δεν υπέστη ειδικές βλάβες επειδή υπήρχε κάποιο ειδικό θέμα με τα ρήγματα ή την σεισμικότητα, αλλά επειδή αποτελεί ένα χωριό, στο οποίο το βόρειο κομμάτι του, βρίσκεται επάνω σε πολύ ειδικές εδαφικές συνθήκες, οι οποίες μεγεθύνουν αρκετές φορές τις σεισμικές κινήσεις. Το αποτέλεσμα είναι ότι όταν γίνονται σεισμοί, υπάρχουν πολλές βλάβες».
Ο κ. Παπαζάχος τονίζει ακόμη ότι ο παραδοσιακός τρόπος δόμησης δεν είναι ιδιαίτερα αντισεισμικός, ενώ σημειώνει πως «πρέπει να χτιστούν κτίρια με σύγχρονες προδιαγραφές, που να μπορούν να διατηρήσουν και την παραδοσιακότητα, αλλά ταυτόχρονα να έχουν και υψηλή αντοχή. Αλλιώς ο επόμενος σεισμός θα επαναλάβει την ίδια ιστορία. Είναι ένα φαινόμενο που έχει γίνει τουλάχιστον 2 φορές σε ιστορικούς χρόνους».
Πηγή Άρθου
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.
